Фото: Мин здрав
Орталық коммуникациялар қызметінде өткенбрифингте Денсаулық сақтау вице-министріЕрбол Оспанов ҚР Денсаулық сақтау министрлігіжүзеге асырып жатқан Цифрлық бастамалартуралы айтты.
Денсаулық сақтау жүйесін цифрландыру — бұлжаңа технологияларды енгізу ғана емес, медициналық көмектің сапасы, оның азаматтарүшін қолжетімділігі және бүкіл сала жұмысыныңтиімділігі тікелей байланысты болатынстратегиялық бағыт.
Е.Оспанов атап өткендей, пациенттерді цифрлықсәйкестендіруді енгізу. Құрал ұсынылғанмедициналық қызметтер туралы жалғанжазбаларды алып тастауға мүмкіндік береді жәнепациенттер үшін де, медициналық сақтандыруқоры үшін де ашықтықты қамтамасыз етеді. Бүгінгі таңда 1800-ден астам медициналық ұйымжүйемен жұмыс істейді және күн сайын 80 мыңнан астам қызметкер оны тәжірибедеқолданады.
«Жыл басынан бері 66 млн — нан астам қабылдауөткізілді, оның 26 млн-ы цифрлықсәйкестендірумен, бұл 39%-ды құрайды. Ағымдағы жылдың 1 тоқсанының қорытындысыбойынша көрсетілген қызметтер көлемінің 5,6%-ға немесе шамамен 2,5 млрд теңгеге төмендеуібайқалады. Жыл соңына дейін 10 млрд теңгегедейін нәтиже күтеміз», — деді Денсаулық сақтаувице-министрі.
Министрлік медицина қызметкерлеріне әкімшілікжүктемені азайту бойынша белсенді жұмысжүргізуде. Бұрын дәрігерлер бірнеше ақпараттықжүйелерді қолдануға және бірдей деректердіқайталауға мәжбүр болды. Интеграция мен пысықтаудың арқасында ДКК дәрігерлергежүктемені 40%-ға қысқартуға қол жеткізді, ал 2025 жылы бұл көрсеткішті 50%-ға дейін жеткізужоспарлануда.
Оспанов сонымен қатар медициналықанықтамаларды цифрландыруда айтарлықтайілгерілеушілікті атап өтті. Мысалы, жүргізушікомиссиясының анықтамалары, медициналыққарап-тексеруден өту, баланың денсаулықпаспорты және ДКК қорытындысы сияқты — енді электрондық форматта қол жетімді. Бұлемханаға жеке бару қажеттілігін жояды, жалғандық қаупін азайтады және азаматтардыңуақытын үнемдейді.
Заманауи технологиялар шұғыл медициналықкөмекке де енгізілуде. Астана мен Алматыдажедел жәрдем қызметкерлерініңбейнежетондарды пайдалануы бойыншапилоттық жоба іске қосылды. Құрылғылар SOS батырмасымен, геолокация функциясыменжабдықталған және шығудың бейнежазбаларынавтоматты түрде сақтайды. Қазірдің өзінде 3000-нан астам шығу тіркелді, бұл пациенттер мен дәрігерлердің арасындағы қақтығыстардың саныназайтуға мүмкіндік берді. Болашақта — жобаныбүкіл елге масштабтау тұр.
Инновациялық бастамалардың бірі Астана әкімдігімен және Yandex Qazaqstan-мен ынтымақтастық болды, оның шеңберінде нақтыуақыт режимінде жедел жәрдемнің қозғалысынқадағалау сервисі іске қосылды. Бірінші санатқашақырту кезінде азаматтар картаға сілтеме жасайотырып SMS алады, бұл алаңдаушылық деңгейінжәне жедел жәрдемге қайта қоңырау шалу саныназайтуға көмектеседі — қазірдің өзінде бұлтөмендеу 40%-ға жетеді.
Денсаулық сақтау министрлігі ақылдыгаджеттерді белсенді қолданады. Осылайша, Apple компаниясымен уағдаластықтардыңарқасында Қазақстанда денсаулық мониторингі— ЭКГ, жүрек ырғағының, есту қабілетініңбұзылуын және ұйқы апноэ эпизодтарынқадағалау функциялары қолжетімді болды. «Естуқабілетін тексеру» және «Есту аппараты» мүмкіндіктері енді AirPods Pro 2 және оданкейінгі пайдаланушыларға қол жетімді. Бұлшешімдер адамдарға денсаулық жағдайын өзбетінше бақылауға және кемшіліктердіуақытында анықтауға көмектеседі.
Денсаулық сақтау министрлігі дәрі-дәрмекпенқамтамасыз етудің цифрлық тәсілдерін де белсенді дамытуда. Дәрі-дәрмектерді таңбалаужүйесі енгізілді, оған фармацевтикалықнарықтың барлық қатысушылары — 36 көтермежеткізуші мен дистрибьютор, 8000-нан астамдәріхана мен 1900 медициналық ұйымкіріктірілген. 360 миллионнан астам қаптаматаңбаланған. Бұл нарықтың ашықтығынарттырып, ағымдағы жылдың бірінші тоқсанындаайналымның 15%-ға өсуін қамтамасыз етті.
Өткен жылдың қазан айынан бастап диспансерлікесепте тұрған пациенттер QR-код бойынша дәрі-дәрмектерді «Әлеуметтік әмиян» арқылы алады. Мейіргерлер өз бетінше рецепт жаза алады. Рецепттердің 75%-дан астамы осы әдіспенжазылған. Ағымдағы жылғы қаңтардан бастапдәрі-дәрмектер мен медициналық бұйымдардыңбарлық сатып алулары med.ecc.kz бірыңғайцифрлық порталға көшірілді, бұл сатыпалулардың ашықтығын қамтамасыз етуге және757 млн теңгеден астам үнемдеуге мүмкіндікберді.
1 сәуірден бастап Д-есепте тұрған адамдарғаатаулы жоспарлау және қажетті препараттарменқамтамасыз ету әрбір пациент бойынша нақтыдеректер негізінде жүргізіледі. Шілде айындаАстанада жеке дәріханалар арқылы дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету бойынша пилоттықжоба басталады. Д-есептегі пациенттер, оныңішінде гипертониямен ауыратын науқастарішінара өтемақысы бар препараттарды ала алады. Бұл емдеудің қолжетімділігі мен міндеттемесінарттырады.
Жаңғырту дәрі-дәрмектер мен медициналықбұйымдарды тіркеу жүйесіне де әсер етті. Өтінімдерді қарау мерзімін 210-нан 100 жұмыскүніне дейін, ал жетекші реттеушілер (АҚШ, ЕО немесе Жапония) мойындаған препараттарүшін-15 күнге дейін қысқартатын «бір терезе» жүйесі енгізілуде. Бұл маңызды дәрі-дәрмектердінарыққа тезірек шығаруға мүмкіндік береді.
Сондай-ақ, Ербол Оспанов денсаулық сақтаудыңзаманауи цифрлық инфрақұрылымын құруғабағытталған жобаларға қысқаша шолу жасады. Жақын болашақта негізгі цифрлық жобалардыңбірі 2025 жылдың желтоқсанында басталатынмедициналық деректердің бірыңғай қоймасыніске қосу болады. Жаңа жүйе пациенттің бақылауорнына қарамастан дәрігерлерге қолжетімдіталдауларды, екпелерді, түсірулерді және басқа да ақпаратты қоса алғанда, азаматтардыңденсаулығының толық тарихын сақтауғамүмкіндік береді. Бұл денсаулық жағдайыныңбіртұтас көрінісін қамтамасыз етеді жәнедиагностика мен емдеудің дәлдігін арттырады.
Қазан айында денсаулық сақтау ресурстарынбасқарудың жаңартылған жүйесі іске қосылады.
«Жаңартылған есепке алу жүйесі қай жерде жәнеқандай ресурстар-кадрлар, техника, жабдықтар-нақты жұмыс істейтінін тиімді бақылауғамүмкіндік береді. Ақпарат қайталанбастанавтоматты түрде келеді, бұл қызметкерлергежүктемені азайтады. Жүйе ТМККК және МӘМС шеңберінде қаржыландыруды бөлу кезіндедәлірек шешімдер қабылдауға көмектеседі», — деді Е.Оспанов.
Әйелдер мен балалардың денсаулығына көп көңілбөлінеді. Жүкті әйелдер мен фертилдік жастағыәйелдердің цифрлық есебі, сондай-ақвакцинациялау, психофизикалық даму, естукөрсеткіштері бойынша балалардыңденсаулығына мониторинг жүргізіледі. Бұлқауіптерді уақтылы анықтауға және жеделшаралар қабылдауға мүмкіндік береді.
Сондай-ақ, қор мен медициналық ұйымдардыңарасындағы есеп айырысу процесінавтоматтандыратын медициналық қызметтергеақы төлеудің бірыңғай жүйесін енгізу бойыншапилот аяқталады. Маусым айында жүйе 9 облыста енгізілгенге дейін бүкіл ел бойыншаенгізіледі.
Сондай-ақ, биыл қант диабеті, гипертония жәнежүрек жеткіліксіздігі бар пациенттердіңжағдайын автоматтандырылған бақылау жүйесібасталады. Енді мұндай деректер қолмененгізіледі. Енгізілген жүйе бақылау карталарынавтоматты түрде қалыптастырады, жағдайдыңнашарлауына тез жауап беруге мүмкіндік береді.
Соңында, 2026 жылдың аяғына дейін ҚазақстандаE-Health.kz бірыңғай цифрлық порталы пайдаболады, ол дәрігерге жазылудан бастапанықтамалар, рецепттер мен денсаулық туралыбарлық ақпаратты алуға дейінгі барлық негізгіқызметтерді біріктіреді.
Вице-министр Денсаулық сақтау министрлігіазаматтарға медициналық көмек көрсетудіңсапасын, қолжетімділігін және жеделдігінарттыру үшін саланы жүйелі цифрлықтрансформациялауды жалғастыратынын атап өтті.
